Astrid Joosten breekt laatste taboe
HILVERSUM - Een beetje lacherig werd er op de redactie nog geroepen dat het salarisstrookje wel eens het laatste taboe van Nederland kon zijn. Sneller dan hen lief was, kwamen Astrid Joosten en haar team erachter dat dat niet enkel een suggestie maar de keiharde waarheid is. De doorgewinterde programmamaakster stuitte op een ongekende weerstand bij het vinden van kandidaten voor haar nieuwste programma Wat verdien je?
“Mensen praten nog liever over hun seksleven dan over wat ze verdienen”, verzucht Joosten. “De redactie moest soms wel honderd mensen bellen voordat ze iemand te pakken hadden die op tv wilde vertellen wat hij verdient. En zelfs daarna trokken mensen zich na een gesprek met vrienden of de baas alsnog terug. Ik maak al zo lang programma’s, maar zoiets heb ik nog nooit meegemaakt.”
In het BNNVARA-programma dat vanaf maandagavond vier weken lang op NPO 1 te zien is, strijden twee panels tegen elkaar in het raden van het gemiddelde jaarsalaris van bijvoorbeeld een chirurg, een ambulanceverpleegkundige en de directeur van een ziekenhuis. Al snel wordt duidelijk dat het panel dat bestaat uit grootverdienende ondernemers (Annemarie van Gaal, Hennie van der Most en Dervis Demirtas) en hun concurrenten die de onderkant van de maatschappij goed kennen (Sander de Kramer, Myrthe Hilkens en Felix Rottenberg) flink uiteenlopende schattingen geven. En de realiteit leidt soms tot verhitte discussies over de redelijkheid van bepaalde beloningen. Deskundige Kilian Wawoe verzorgt de nodige toelichting.
Misstand
Dat het niet in onze cultuur zit om openlijk over het eigen salaris te spreken, daar kwam Joosten snel achter. Maar gedurende de opnames bleef ze naar eigen zeggen van de ene in de andere verbazing vallen. “Je schat een salaris in op basis van wat je vindt dat iemand zou moeten verdienen, maar dat strookt vaak niet met de realiteit. Het salaris van een rechter verbaasde mij bijvoorbeeld enorm. Die mensen hebben heel lang gestudeerd en doen ongelofelijk belangrijk en verantwoordelijk werk waarnaast je niet mag bijklussen. Dan vind ik 70.000 euro per jaar echt heel laag, bijna een misstand.”
Dat er grote verschillen bestaan tussen de beloning van mannen en vrouwen wordt ook weer eens bevestigd. “Dat komt doordat vrouwen niet onderhandelen over hun salaris. Zij willen iedereen te vriend houden, dus nemen genoegen met afwimpelmededelingen als ‘er is nu geen geld voor een salarisverhoging’ of ‘daar kijken we volgend jaar wel naar’. Hoe het zit met haar eigen salaris, komt in de vierde aflevering over de mediasector aan bod. “Veel presentatoren hebben een manager die namens hen salarisonderhandelingen voert. Ik doe dat ook niet zelf. En omdat wij vaak niet van elkaar weten wat we verdienen, heb ik geen idee hoe het zit met de beloningen van mannen en vrouwen in Hilversum. Collega Clairy Polak vertelt wel in de uitzending dat zij stevig moest praten om bij haar overstap van radio naar tv hetzelfde te krijgen als haar mannelijke collega’s. En als ik terugkijk naar het kijkcijfersucces dat mijn programma met Jaap Jongbloed, Jongbloed en Joosten, destijds was, dan weet ik nu dat ik daar echt meer voor betaald had moeten krijgen.”
Omroepsalarissen
Joosten is geen voorstander van het openbaar maken van omroepsalarissen. “Je hebt presentatoren en presentatoren, een beetje zwart-wit gezegd. De inhoud van het werk kan enorm verschillen. Sommige collega’s hoeven alleen een voorgeschreven tekst voor te lezen, anderen zijn van begin tot eind bij de hele productie betrokken. Als je die salarissen zonder toelichting gewoon maar in de krant zet, zien mensen dat onderscheid niet.”
Ondanks de flinke tegenslagen in het begin, vindt de presentatrice Wat verdien je? een geslaagd project. “We hebben vele overuren gemaakt en er ook wel eens slecht van geslapen, maar ik denk echt dat er na deze vier afleveringen wat van het taboe op salarissen is afgebroken. En ik hoop met dit programma vrouwen een beetje op te jutten eens wat meer werk te maken van die salarisonderhandelingen. Dat loont echt.”