Electrogoden Autechre spelen verward Utrecht plat
(Novum) - Met een ongrijpbare mix van wat afwisselend techno, hardstyle of ambient had kunnen zijn wist het ondefinieerbare elektronische muziekduo Autechre Utrecht zaterdagavond een uur lang mateloos te fascineren op de derde dag van het Le Guess Who? festival. Met een wervelwind van genres en tegen elkaar indruisende beats liet het Engelse tweetal zien dat ze ondanks een staat van verdienste van een kwarteeuw nog steeds uniek en vernieuwend zijn binnen de elektronische muziek.
De dj-set was een exclusief evenement. Tijdens de show sloten de bars, mocht niemand de zaal meer in en werd de zaal pikkedonker gemaakt. Waar dat voor nodig was bleek tijdens het optreden. Deze van iedere vorm van afleiding bevrijde setting bood Autechre de kans om het publiek volledig mee te slepen in de trip die ze voor hen hadden uitgestippeld.
En dat deden ze met verve. Slechts op selecte momenten ontaardde de draaikolk van synthesizers en beats in een dansbaar deuntje. Hierop zetten veel bezoekers het direct op een swingen, maar al snel - hoe kan het ook anders - transformeerde de muziek weer in een elektronische wirwar waar geen vat op te krijgen was. Het was vermakelijk om te zien hoe veel dansmoves hierdoor een hakkelend en schizofreen karakter kregen. Autechre bleek fans zowel uitstekend te kunnen treiteren als te kunnen verwennen.
De complexe muzikale mix was overigens niet aan alle bezoekers besteed. "Na veertig minuten opgegeven. Ben ik niet slim genoeg voor", verzuchtte iemand op Twitter. Het experimentele gehalte zwakte gedurende de show wat af, maar bleef het volledige optreden bijzonder. Voor fans van Autechre was de elektronische odyssee een uur lang genieten, die positief bevorderd werd door een setting die louter ruimte overliet voor overgave aan de muziek.
Eerder op de dag trakteerde een elektronische muziekact van een heel ander kaliber de Domstad op een speciaal optreden in de Janskerk. De Duitse artiest Hauschka liet zijn mengeling van pianospel en kolkende synthesizers vibreren door de grote ruimte. Hierbij bracht hij stukken ten gehore van zijn nieuwste langspeler Abandoned Cities, een titel die de toon zette voor de show.
De musicus wisselde dreunende beats en gekke noise-effecten af met harmonieuze soundscapes en minimalistisch pianospel. Op het moment dat bezoekers dreigden rustig te kunnen wegdromen bij een rustig riedeltje opende Hauschka weer het vuur met een bizarre muzikale wending, die vaak apart was maar zelden misplaatst. Hierdoor kregen de aanwezigen zelden een gemakkelijk gevoel tijdens het concert, maar fijn was het wel.
Het hoogtepunt was toen de Duitser aan het einde van de show al spelende zijn hand in de piano stak en hier stukken plakband en allerlei andere willekeurige voorwerpen uittrok die zijn klavierspel zulke bijzondere klanken hadden opgeleverd. Hierdoor kon Utrecht stiekem toch nog even genieten van een steeds klassieker wordende pianosolo.
Het klassieke kwintet A Winged Victory for the Sullen koos voor een meer dromerige benadering. Het project van pianist Dustin O'Halloran en ambient-goeroe Adam Wiltzie stopte de Janskerk in onder een warme deken van zoete en zuivere piano- en vioolklanken. De goed op elkaar ingespeelde artiesten wisten een mooie harmonie te creëren, die varieerde tussen minimaal klassiek en ambient.
Met piano, violen, cello, gitaar en synthesizer werden langzame, eenvoudig opgestelde nummers ingezet. Door de setting werd bij de simpele, met overgave gespeelde pianoakkoorden van O'Halloran kon iedere noot door het publiek worden gevoeld. Wanneer deze, soms onverwacht, werden gevolgd door harmonieën en crescendo's met het strijktrio gingen de armharen bij de bezoekers in de Janskerk omhoog. Bij de rustigere stukken kon je een speld horen vallen in de zaal, wat bijzonder is voor een concert op Nederlandse bodem.
Enige stoorzender tijdens het optreden was de verlichting. De felle witte lichten die het concert waarschijnlijk een gevoel van sereniteit moesten geven waren verblindend en irritant voor de eerste rijen. Veel bezoekers losten dit op door hun ogen te sluiten, wat voor de dromerige tonen van A Winged Victory for the Sullen dan wel weer bevorderlijk kan werken.
Hierna was het in Tivoli de beurt aan de post-punkmannen van Swans. De band maakte zijn reputatie waar met een even traag opgebouwde als luide show. De repetitieve gitaarriffs en dreunende dubbele drums zorgden voor het hypnotische effect waar de act zo bekend van is. Dit werd verder versterkt door een hevige inzet van gong en plechtstatige zang.
De show begon met een niet aflatende stroom van eentonige gitaarakkoorden en kreeg pas later iets meer variatie. Frontman Michael Gira leek zich op momenten totaal te verliezen in de muur van muziek en zong de korte, eenvoudige teksten rauw en vol overgave. Hoewel het publiek tot op zekere hoogte meeging in de extase van Gira, bleven de bezoekers grotendeels rustig tijdens het optreden.
Het meest bijzondere bandlid was zonder twijfel manusje-van-alles Thor Harris. De als oermens ogende musicus was bij vrijwel ieder nummer met een ander muziekinstrument te zien, variërend van percussie tot een geïmproviseerd strijkinstrument. Hoogtepunt was toen Harris tijdens A Little God in My Hands met de ene hand trompet speelde en met de andere hand op de xylofoon bleef hameren, terwijl Gira luidkeels 'forever crazy' zong.
Toch wist Swans vooral fans van het eerste uur aan te spreken. Niet gek, als je bedenkt dat de trage en logge muziek tijd nodig heeft om in te dalen bij de luisteraar. Tussen het begin en einde van het concert kwam de gemiddelde leeftijd steeds wat hoger te liggen. De snoeiharde bezwerende tonen vermaakten vooral reeds overtuigde liefhebbers, maar hebben Swans waarschijnlijk weinig nieuwe fans opgeleverd.