Geen disclaimer aan begin van film De Oost

De FIN wilde via de rechter afdwingen dat er aan het begin van de film een disclaimer zou verschijnen. De Oost, over de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog, zou namelijk een onjuist en onzijdig beeld geven van de situatie in voormalig Nederlands-Indië. Zo zouden militairen in Nederlands-Indië door hun zwarte uniformen worden afgebeeld als nazi's en zou het lettertype van de filmtitel en de steeds terugkerende kleuren rood en zwart doen denken aan de nazipropaganda en SS-affiches uit de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw.

Eind vorig jaar voerden producent Sander Verdonk en de FIN gesprekken over een eventuele disclaimer. De partijen kwamen daar samen niet uit maar vorige week werd duidelijk dat de maker na de aftiteling de volgende disclaimer heeft opgenomen: "Deze film is geïnspireerd op echte gebeurtenissen. Bepaalde gebeurtenissen, karakters en dialogen zijn gedramatiseerd."

Preventieve censuur

De FIN vond dat niet voldoende omdat niemand deze tekst zou zien, maar volgens de rechter kan het toevoegen van een disclaimer voorafgaand aan de film niet worden afgedwongen. Het zou "een beperking van de vrijheid van meningsuiting" vormen en bovendien zou een disclaimer bij een film die nog moet worden uitgebracht "een vorm van preventieve censuur" zijn. Het staat de makers volgens de rechter vrij om aan de historische feiten fictieve elementen toe te voegen en een eigen invalshoek te kiezen.

"Die disclaimer lijkt eerder bedoeld om zich juridisch in te dekken dan om een zo groot mogelijk publiek te bereiken", stelt de rechter. "Het komt erop neer dat de makers van de film niet onrechtmatig handelen met hun weigering om een disclaimer op te nemen zoals door FIN geëist."

De Oost, van regisseur Jim Taihuttu, is vanaf 13 mei te zien op Amazon Prime Video.