'Eerlijkheid is grootste pluspunt Verhoeven'
AMSTERDAM - De naam Mita de Groot zal veel mensen niet veel zeggen. Maar als personal assistant van Paul Verhoeven heeft zij zich de afgelopen veertien jaar ontpopt tot de stille kracht achter de grootste regisseur van Nederland. Tijdens filmproducties is zij zijn rechterhand en de rest van de tijd is zij zijn aanspreekpunt in Europa.
“Personal assistant zijn van iemand is het allerleukste werk denkbaar”, stelt ze meteen. “Het liefste zou ik dit werk fulltime doen. Maar in de Nederlandse filmsector kennen we dit beroep niet echt. Daar doen producenten of andere crewleden alles wat ik doe er een beetje naast.” Daarom werkt De Groot als Verhoeven niet concreet met een project bezig is of in Los Angeles verblijft als productiemedewerker, zoals nu voor de Remco Campert-verfilming Het Leven is Vurrukkulluk.
Haar vader werkte in het verleden met Verhoeven samen als production designer: zij deden klassiekers als Turks Fruit, Soldaat van Oranje en De Vierde Man. Maar bewust kent De Groot de regisseur pas sinds een diner bij gemeenschappelijke vrienden in 2002. Zij werkte toen in Hilversum als redacteur voor de IKON. “Hij stelde zich voor als Paul, ik zei: dag Paul”, lacht ze. “Ik had eigenlijk geen idee wie hij was.” Maar er bleek een klik te zijn. “Als ik weer een film ga maken, word jij mijn assistent, zei hij op een gegeven moment. Prima, antwoordde ik, omdat ik er toch niet op rekende dat hij ooit nog in Nederland ging draaien.”
Klankbord
Ze bleek het bij het verkeerde eind te hebben: in 2005 keerde Verhoeven na twintig jaar terug naar Nederland om zijn oorlogsthriller Zwartboek te draaien: “Belde Paul mij opeens op met de vraag wanneer ik kon beginnen.” Het was voor De Groot in eerste instantie niet duidelijk wat een ‘assistant to the director’ allemaal moest doen. Maar Verhoeven had een groot vertrouwen in haar en al snel kreeg ze meer en zwaardere taken dan zijn agenda beheren, mails sturen en cappuccino’s maken. “Regel jij de casting van de kinderen maar, zei hij dan. Dat is meer werk dan je zou denken: ze moesten op moeder Marisa van Eyle lijken, kunnen acteren en de juiste lengte en leeftijd hebben.”
De regisseur gebruikte haar structureel als klankbord voor zijn keuzes. “Als een olievlek zat ik altijd om hem heen. En ik leerde heel snel en veel door zijn vertrouwen in mijn kunnen.” De Groot overtuigde Verhoeven bijvoorbeeld te kiezen voor de Duitse acteur Sebastian Koch voor de mannelijke hoofdrol. “Ik weet nog hoe blij Carice van Houten was toen ik haar zei dat ik een hele leuke voor haar had uitgezocht”, grinnikt De Groot. Het tweetal had vervolgens drie jaar een relatie.
Vloeiend Frans
Bij de eindmontage moest de personal assistant in vier talen de scripts bijwerken die nodig waren voor de verkoop van de film. “Ik zie mij nog aan mijn keukentafel hele nachten zwoegen - ik heb Zwartboek in die periode letterlijk honderden keren gezien en vooral gehoord.” Ook toen de oorlogsfilm klaar was en Verhoeven over de hele wereld festivals bezocht, ging De Groot mee. “Zat ik opeens in een hotel in Japan met uitzicht op Mount Fuji”, herinnert ze zich. “De ober moest mij erop wijzen hoe bijzonder dat uitzicht eigenlijk was - normaal hangt er een enorme bak smog voor.”
De opnames van zijn laatste film Elle in Frankrijk waren nog zwaarder. Omdat zij vloeiend Frans sprak, mocht De Groot met hem mee; acht maanden zaten zij samen voor de film in Parijs. Een sociaal leven was er in die periode niet. “Paul is zó gefocust tijdens opnames: hij werkt van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat. Als de crew aan het ontspannen is, maakt hij nog storyboards voor de volgende ochtend.” De Groot zorgde naast haar vaste taken ook voor dat de alledaagse, zoals het huishouden in het appartement van de regisseur, geregeld werden.
Scherp
“Paul kan in dat soort periodes soms heel scherp uit de hoek komen”, stelt ze. “Maar die eerlijkheid is tegelijkertijd zijn grootste pluspunt. Je zal hem nooit op een leugen kunnen betrappen. Hij heeft de grootste hekel aan draaikonten en huichelaars.” Tegelijkertijd was Frankrijk een warm bad voor de regisseur. “Hij wordt daar echt op handen gedragen”, vertelt De Groot. “Iedereen op de set had het diepste respect voor hem, te meer omdat hij alles in het Frans zei en uitlegde.” Schoorvoetend kwamen crewleden vragen of ze misschien een handtekening of een selfie mochten van de grote Nederlandse filmmaker. “Dat is nooit een probleem. Paul is in dat opzicht altijd welwillend. Hij weet hoe blij hij mensen met zo’n klein gebaar kan maken. Hij neemt altijd voor iedereen de tijd - tot ik hem voorzichtig weg trek omdat we naar een afspraak of de set moeten.”
Buiten draaiperiodes ziet het tweetal elkaar af en toe voor een etentje of een expositie; Verhoeven woont en werkt een groot deel van de tijd in Los Angeles. Of zijn grote succes met Zwartboek en Elle ook enigszins op haar afstraalt, vindt De Groot een lastige vraag. “Ik vind het vooral leuk voor alle mensen die aan de film hebben meegewerkt: de producent, de cast, de crew. Ik weet hoe hard ze hebben gewerkt om dit resultaat te bereiken.”
Maar toen Elle twee Golden Globes won, sprong De Groot toch thuis op de bank van blijdschap. “Die prijzen zijn geen verdienste van mij. Maar ik ben wel reuzetrots op de rest als we iets winnen. Ik ben meer iemand op de achtergrond; ik creëer de omgeving waarin anderen kunnen schitteren.” Er was wel één moment was waarop De Groot zelf een gevoel van triomf ervaarde, vorige jaar mei toen Elle in Cannes in première ging. “Die avond zei Paul: zonder jou was het me niet gelukt. Toen was ik wel even heel trots, omdat ik wist dat het waar was.”