Sombogaart geeft met Rafaël vluchtelingen gezicht
AMSTERDAM - Regisseur Ben Sombogaart maakte grote hits als De Tweeling, Bride Flight en De Storm. Nu verfilmde hij het vluchtelingendrama Rafaël, over een Tunesische man die over zee zijn zwangere Nederlandse bruid achterna reist. Het verhaal is op de werkelijkheid gebaseerd; een van zijn producenten zag in 2012 een interview met het koppel en zocht direct contact.
“Het unieke gegeven sprak mij meteen aan”, stelt Sombogaart. “Door dit verhaal kregen opeens al die tienduizenden mensen die dagelijks op de buis te zien zijn, die besluiten anoniem in een wrak bootje de zee over te steken op zoek naar een betere toekomst, een veilige plek. Je zit opeens midden in die arena; je ervaart als kijker het gevaar, de Kafkaëske bureaucratie van Fort Europa, het gevecht tegen de windmolens dat die mensen moeten voeren.” De regisseur heeft het tweetal wel gesproken, maar wilde met Rafaël wel zijn eigen verhaal vertellen. “Op basis van het script ben ik mijn eigen personages gaan vormen. De fictieve Nazir en Kimmy sturen voor mij het verhaal, niet de echte. Ik wilde niet dat de film zou gaan zuchten onder de ballast van het echte verhaal. Dat risico ligt snel op de loer als je te veel recht wilt doen aan de werkelijkheid.”
Het duurde zes jaar om de film te maken. Toch voelt het verhaal nog steeds zo urgent als in 2012, vindt de maker. “Tijdens het hele maakproces vroegen we ons af: willen mensen dit wel zien als we klaar zijn? Zijn mensen dan niet helemaal murw gebeukt door de vluchtelingenproblematiek en de discussie? Maar we bleven ons geloof houden: dit is een verhaal over echte mensen dat volgens ons verteld móet worden.” Tegelijkertijd beklemtoont hij dat het “natuurlijk heel schrijnend is dat alle vragen rond deze problematiek nog net zo urgent zijn als zes jaar geleden.”
Liefdesverhaal
Toch vindt Sombogaart dat zijn nieuwe film meer mensen aan kan spreken dan alleen activisten die pleiten voor meer menselijkheid in het vluchtelingendossier. “Rafaël is in de eerste plaats een universeel liefdesverhaal, zoals bijvoorbeeld Romeo en Julia dat is”, stelt hij. “Het gaat over twee mensen die van elkaar houden en die alle recht hebben om bij elkaar te zijn. Het gaat over een man die er alles voor over heeft om zijn vrouw op een veilige plek in de wereld te kunnen laten bevallen van hun baby. Ik denk dat heel veel mensen zich in dat verhaal en die behoefte kunnen herkennen.”
De regisseur heeft bij het draaien van de film erg opgelet niet te veel door te schieten in vals sentiment. “Het is nooit mijn bedoeling om het publiek aan het huilen te krijgen”, lacht hij. “Ik hoop wel dat mensen af en toe van sommige scenes kippenvel krijgen of dat ze oprecht geëmotioneerd raken over wat deze mensen allemaal moeten en willen doorstaan op zoek naar een beter leven. Ik zou het erg vinden als deze film met de kijker helemaal niets doet.”
Rafaël draait vanaf donderdag in de Nederlandse bioscopen.